Birleşmiş Milletler (BM) 1999 yılında 12 Ağustos’u “Uluslararası Gençlik Günü” ilan etti. Bu yılın teması: “Tıklamalardan İlerlemeye: Sürdürülebilir Kalkınma İçin Gençlerin Dijital Yolları”.
Sürdürülebilir kalkınma kavramı; gelecek nesillerin ihtiyaçlarını karşılayabilme yeteneğini tehlikeye atmadan bugünün mevcut ihtiyaçlarını karşılamayı hedefleyen bir kalkınma modelini tanımlıyor. Bu kavram kapsamında üç temel unsurun birbiriyle uyumlu hale getirilmesi amaçlanıyor: ekonomik büyüme, sosyal içerme ve çevresel koruma.
Sürdürülebilir kalkınma için en büyük adımlardan biri 2015’teki bir zirvede dünya liderleri tarafından kabul edilen ve 2016’da resmen BM tarafından yürürlüğe konulan Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları oldu. Amaçlar, dünya genelinde 2030 yılına kadar yoksulluğun ortadan kaldırılması, eşitsizliklerin azaltılması ve çevrenin korunması gibi hedefleri içeren 17 ana hedef ve 169 alt hedeften oluşuyor.
Gençlik hakları, Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları’nın birçoğu ile doğrudan ilişkili. Gençler, eğitim, iş fırsatları, sağlık hizmetleri, sosyal koruma ve toplumsal katılım gibi başlıklarda Amaçlar’ın kilit hedef gruplarından. Özellikle “Nitelikli Eğitim”, “İnsana Yakışır İş ve Ekonomik Büyüme” ve “Eşitsizliklerin Azaltılması” gibi Amaçlar, gençlerin haklarının doğrudan korunmasına ve erişilebilir kılınmasına yönelik. Gençlerin bu süreçlere katılımı sürdürülebilir kalkınmanın sağlanmasında kritik öneme sahip.
Türkiye de Amaçlar için taahhüt verdi. Ancak, Amaçlar’da gençlik boyutunda oldukça sınırlı gelişmelere sahip. Özellikle genç işsizlik oranı ve eğitime erişim konuları Amaçlar çerçevesinde hala çözülmesi gereken önemli sorunlar arasında. Türkiye’de gençler temel hak ve özgürlüklerine erişemiyor. Gençlerin karar alma mekanizmalarına etkili ve anlamlı katılımı yetersiz. Türkiye’de gençler, çocukluktan yetişkinliğe adım atabilmek ve kendini gerçekleştirebilmek yerine katlanarak artan yoksulluk, eşitsizlik, aileye bağımlılık ve güvencesizlik ile varoluş mücadelesi veriyor.
Türkiye, 2023 verilerine göre, haklar konusunda dünya sıralamalarında olumsuz bir yere sahip. Modern kölelik koşullarını değerlendiren uluslararası bir raporda dünyada beşinci sırada yer alıyor. Çalışan hakları açısından bakıldığında, dünyadaki en kötü koşullara sahip 10 ülke arasında gösteriliyor. Gelir eşitsizliği açısından da Türkiye, dünyada sekizinci sırada bulunuyor. Konut kiralarının yüksekliği konusunda ise, Türkiye’de barınma maliyetleri, uluslararası verilere göre en yüksek seviyede. Ayrıca, 15-29 yaş aralığındaki NEET (ne eğitimde ne de istihdamda olan) gençler oranında Türkiye dünya lideri konumunda.
Bu yılki Uluslararası Gençlik Günü’nde BM, sürdürülebilir kalkınma için gençlerin dijital yolları temasını işliyor. Özellikle son 10 yılda sürdürülebilir kalkınma için dijital dönüşüm dünyada ivme kazanırken bu girişimin, gençlere hem öznellikleri dışında bir dönüşümün öncülüğü görevi biçtiğini hem de gençlerin deneyimlediği yoksulluk, eşitsizlik ve güvencesizlik gibi problemlerin yapısal boyutlarını göz ardı ettiği görülüyor. BM’nin temel ihtiyaçları tekil çabalarla karşılamayı hedefleyen kalkınma anlayışının güncel ürünü olan dijital dönüşüm, Türkiye’deki sürdürülebilir kalkınmanın önündeki yapısal engelleri devam ettirme riski taşıyor.
Türkiye 12 Ağustos Uluslararası Gençlik Günü’nü gençlerin temel hak ve özgürlüklerinden uzakta, yasakların gölgesinde kutluyor. Varoluş mücadelesinin yanı sıra dijital platformlara gelen engellerle gençler, git gide haber alma ve bilgiye erişim haklarından alıkonuluyor. Anlamlı bir sürdürülebilir kalkınma için gençler adına karar verilmesi yerine, gençlerin kalkınma süreçlerine etkili katılımı sağlanmalı ve kendi dönüşüm tasarılarını, kendilerinin tanımladıkları rollerle yürütmelerinin önü açılmalı.
GoFor olarak Uluslararası Gençlik Günü’nde gençlerin kalkınmanın destekçisi değil ortağı olduğunu vurguluyoruz. Temel hak ve özgürlükler için ortaklaştığımız mücadelemizi her gün daha da güçlendiriyoruz.
GoFor
Gençlik Örgütleri Forumu
