Avrupa Konseyi Yerel ve Bölgesel Yönetimler Kongresi heyeti, Kongre gençlik delegesi ve insan hakları savunucusu Enes Hocaoğulları’nın tutuklanmasının ardından 4-5 Eylül tarihlerinde Türkiye’ye bir bilgi toplama ziyareti gerçekleştirdi. Heyet, Enes’in tutuklu bulunduğu Sincan Cezaevi’nde kendisiyle doğrudan görüşme yaptı; aynı zamanda Adalet Bakan Yardımcısı Hurşit Yıldırım, siyasi parti temsilcileri ve sivil toplum örgütleriyle temaslarda bulundu.
Ziyaretin ardından Kongre Başkanı Marc Cools liderliğinde yapılan açıklamada, Enes’in Avrupa Konseyi Genel Kurulu’nda yaptığı konuşmayla tutuklama gerekçesi arasında doğrudan bir bağ olduğu vurgulandı. Açıklamada, bu sürecin yalnızca bireysel bir hak ihlali değil, aynı zamanda demokratik topluma yönelik bir tehdit olduğu ifade edildi:
“Gençlik delegemizin, Avrupa çapında demokratik tartışmaların yürütüldüğü Kongre Genel Kurulu’nda yaptığı konuşma nedeniyle cezaevine konulması bizler için büyük bir şoktur.”
“Diyalog olmalıydı, cezaevi değil.”
Kongre heyeti, Enes Hocaoğulları’nın yaptığı konuşmanın Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’yle ve uluslararası insan hakları normlarıyla uyumlu olduğuna dikkat çekti. Enes’in gençlik delegesi olarak yürüttüğü çalışmaların meşru olduğu vurgulandı:
“Farklı görüşlerin cevabı diyalog olmalıdır, cezaevi değil. Enes’in susturulması, gençliğin susturulmasıdır ve bu, demokrasinin susturulmasıdır.”
Açıklamada ayrıca, ifade özgürlüğünü suç haline getiren uygulamaların “soğutucu etki” yarattığı, bunun yalnızca bireyin değil, tüm toplumun demokratik katılım hakkını zayıflattığı belirtildi.
İlk duruşma 8 Eylül’de
Kongre, Enes Hocaoğulları’nın 8 Eylül 2025 Pazartesi günü görülecek ilk duruşmasında tüm suçlamaların düşmesini ve Enes’in derhal serbest bırakılmasını beklediklerini belirtti. Ayrıca, Enes’in Ekim ayında yapılacak bir sonraki Kongre oturumuna yeniden katılmasını umut ettiklerini kamuoyuyla paylaştı.
Açıklamanın tamamı:
5 Ağustos 2025 tarihinde, Türkiye’deki Kongre gençlik delegesi Enes Hocaoğulları gözaltına alınmış, sorgulanmış ve yargılanmak üzere tutuklanmıştır. Kendisine yöneltilen suçlama – ‘halkı yanıltıcı bilgi yaymak’ – özellikle 29 Mart 2025 tarihinde Strazburg’da Kongre tarafından düzenlenen bir genel kurul oturumunda, Türkiye’deki belediye başkanlarının görevden alınmasına ilişkin yaptığı konuşmayla ilgilidir.
Bu durum karşısında Kongre, 4-5 Eylül 2025 tarihlerinde Türkiye’ye bir bilgi toplama ziyareti gerçekleştirme kararı almıştır. Ziyaret kapsamında yetkililerle görüşmeler yapılmış ve Enes Hocaoğulları’nın hâlen tutuklu bulunduğu Sincan Cezaevi’nde kendisiyle görüşülmüştür.
Ziyaretimize olanak sağladıkları için Türk yetkililere, Adalet Bakan Yardımcısı Hurşit Yıldırım ile dün gerçekleştirdiğimiz açık görüşme için ve bu sabah heyetimizin Enes Hocaoğulları’nı Sincan Cezaevi’nde ziyaret edebilmesini sağladıkları için teşekkür ederiz. Ziyaretimizin karşılıklı iş birliği ve diyalog ruhu içinde geçmesini çok takdir ettik.
Ziyaretimizin nedeni, Kongremizin genel kurul salonunda – Avrupa çapında demokratik tartışmaların yapıldığı bu mekânda – yaptığı bir konuşma sonrası gençlik delegemizin cezaevine konulması gerçeğinin yarattığı şoktur. Ziyaretimiz boyunca yetkilileri, siyasi partileri ve sivil toplum temsilcilerini dikkatle dinledik. Tüm bu görüş alışverişleri için minnettarız.
Enes Hocaoğulları’nın yaptığı konuşma ile hakkında açılan dava, kendisine yöneltilen suçlamalar ve tutuklanması arasında çok açık bir bağ vardır. Kendisi bir Kongre gençlik delegesi ve bir insan hakları savunucusu olarak, Türkiye’deki tüm büyük siyasi partilerin temsilcilerinin de söz aldığı çoğulcu bir tartışma ortamında konuşmuştur. Enes Hocaoğulları’nın insan hakları savunucusu ve Kongre gençlik delegesi olarak yürüttüğü faaliyetlerin, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi de dahil olmak üzere uluslararası insan hakları hukukunca korunduğunu vurgulamak isteriz. Farklı görüşlerin cevabı diyalog olmalıdır – cezaevi değil.
Biz hukukçu değiliz, siyasetçiyiz. Ancak geçtiğimiz iki gün boyunca yaptığımız tüm görüşmelerden sonra açıkça ifade etmeliyiz ki, Enes Hocaoğulları’nın söylediği sözler nedeniyle cezai takibata uğramasını ve tutuklu yargılanmasını haklı gösterebilecek hiçbir gerekçe duymadık.
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin yıllardır oluşturduğu içtihatlar, ifade özgürlüğünün meşru şekilde kullanılmasının suç haline getirilmesinin “soğutucu etki” yarattığını açıkça ortaya koymuştur. Bu sadece yargılanan bireyin insan haklarının ihlali anlamına gelmez; aynı zamanda demokrasiyi zayıflatır ve tüm toplumu etkiler. Enes’in susturulması, gençliğin susturulmasıdır – ve gençliğin susturulması demokrasinin susturulmasıdır.
Enes Hocaoğulları’nın davasındaki ilk duruşma 8 Eylül Pazartesi günü yapılacaktır. Adaletin tecelli etmesini, tüm suçlamaların düşmesini, Enes’in derhal serbest bırakılmasını ve Ekim ayında yapılacak bir sonraki oturumumuzda yeniden aramızda olmasını umut ediyoruz.
Kongre Heyeti Üyeleri:
- Marc COOLS, Kongre Başkanı
- Véronique BERTHOLLE (Fransa, SOC/G/PD), Gençlik Sözcüsü
- Peter DRENTH (Hollanda, EPP/CCE), İnsan Hakları Konusunda Yardımcı Raportör
